Recén rematado o réxime franquista, no termo parroquial de San Paio de Carreira había escolas unitarias nos lugares de Vixán, A Graña, O Vilar, Laxes, A Mámoa, Frións, e no centro urbano estaban as catro da Capela e Campos, completando ata un total de 10 pequenas escolas mixtas.

Partindo da base documental do Catastro de Ensenada, imos darnos unha idea de cómo era a mediados do século XVIII o termo de San Paio de Carreira, a que fora a parroquia máis forte da bisbarra no eido económico e demográfico ata esa época, para logo deixar paso a Santa Uxía de Ribeira, que xa comezaba a despuntar ca súa industria pesqueira.

Amosamos aquí a transcrición dun texto histórico relacionado ca parroquia de San Paio de Carreira. Trátase dunha carta de poder outorgada por Diego Pillado, comerciante da cidade de Santiago de Compostela, a prol de Antonio de Torres, para que este no nome de aquel poida recibir en arrendo o beneficio de San Paio de Carreira, na diócese de Santiago. Está datado o 14 de xuño do ano 1520, apenas catro anos despóis do comezo do reinado de Carlos I.

A finais dos anos vinte do pasado século, na obra Geografía General del Reino de Galicia de Eugenio Carré Aldao, sae unha descrición moi detallada do termo parroquial, onde se fai incluso unha anotación sobre a lenda da cova de Santa Catalina na illa de Sálvora.

No mes de xullo do ano 1745 reunironse na casa reitorial de San Paio de Carreira as autoridades enviadas polo goberno da nación xunto con representantes dos veciños, para facer a averiguacion de rendas dos habitantes da parroquia atendendo ás indicacións do daquela ministro de facenda, Don Zenón de Somodevilla, Marqués de la Ensenada, ordenado polo rei Fernando VI.

O día 19 de decembro do ano 1833, reuníronse os veciños de Carreira na casa reitoral de Sampaio en presenza do daquela cura párroco D. Joseph de Villaroel, para atender a solicitude dos empresarios cataláns afincados na Pobra, os señores José Ferrer e Francisco Barreras, de establecer catro almacéns de salgadura de peixe en terreos da parroquia. O documento (incompleto) transcrito do orixinal, dicta así:

Amosamos aquí unha serie de imaxes antigas datadas a mediados dos anos 20 do pasado século segundo varias fontes consultadas, e segundo varios medios onde saíron publicadas, tal é o caso da revista Vida Gallega, que por esa época publicou unha serie de fotografías con paisaxes de Galicia, algunhas das cales se corresponden con estas que aquí se presentan.